به گزارش سایت تجارت ایران و چین به نقل از خبرگزاری صدا و سیما, در سال‌های اخیر، یوان چین در مناسبات تجاری و اقتصادی بین‌الملل اهمیت قابل توجهی پیدا کرده است بطوریکه در سال ۲۰۲۲، علی‌رغم کاهش حجم کل تجارت و صادرات ضعیف چین به کشور‌های غربی، اما سهم یوان به عنوان ارز مرجع تسویه در حوزه بازرگانی جهانی همچنان رشد کرده است.
این مسئله همان چیزی است که مقامات غربی بویژه تصمیم گیران اقتصادی ایالات متحده را نسبت به قدرت گرفتن یوان چین در برابر دلار آمریکا نگران کرده است.
در همین راستا، در بخش دیگری از مجموعه مقالات تبیین جایگاه آتی دلار در عرصه جهانی، به سراغ گزارش ویژه‌ی اقتصادی ماه می رویترز می‌رویم. کالمن دیاترون، پژوهشگر ارشد اقتصاد بین الملل نشریه بلومبرگ در مقاله‌ی خود، ابعاد جدیدی از قدرت نمایی یوان چین در مقابل دلار ایالات متحده را در بخش تسویه مبادلات تجارت جهانی بررسی می‌کند.
یوان چین، جایگزین دلار در تسویه مبادلات خارجی روسیه شده است.
یوان چین، قافیه را از دلار آمریکا ربود و توانست جایگاه محکم و قابل اتکایی را به عنوان ارز مرجع تسویه تجاری بین الملل روسیه کسب کند.
یک سال پس از حمله‌ی روسیه به اوکراین که منجر به اعمال تحریم‌های سنگین غرب علیه مسکو شد، یوان چین در دو ماه متوالی مارس و آپریل ۲۰۲۳، جایگزین دلار آمریکا به عنوان پرمعامله‌ترین ارز تسویه بازرگانی در روسیه شده است.
این اولین باری است که در ۶۵ سال گذشته، روسیه ارزی به غیر از دلار ایالات متحده را به عنوان مرجع تسویه تجاری خود انتخاب می‌کند.
بر اساس داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط بلومبرگ و بر اساس گزارش‌های به دست آمده از معاملات روزانه‌ی بورس مسکو، یوان چین ابتدا در ماه فوریه ۲۰۲۳ برای اولین بار از دلار امریکا در حجم معاملات ماهانه پیشی گرفت و این تفاوت در ماه‌های مارس و آپریل بیشتر و بیشتر شد. این در حالی است که قبل از آغاز جنگ روسیه و اوکراین، حجم معاملات یوان در بازار روسیه ناچیز بوده است.
به گفته‌ی سخنگوی وزارت خارجه‌ی روسیه، تصمیم مسکو برای کاهش نقش دلار در مبادلات تجاری این کشور، از چندین سال پیش آغاز شده است و بانک مرکزی این کشور در ۵ سال اخیر، بیش از ۷۰ درصد از ذخایر استراتژیک خود را از دلار به طلا، یورو و یوان تبدیل کرده است، اما چالش نظامی اخیر با اوکراین، بر سرعت این عمل افزود.
یوان دیجیتال جایگاه جدیدی در مناسبات اقتصادی بریتانیا پیدا کرده است.
استاندارد چارترد در یادداشت تحقیقاتی اخیر خود اعلام کرد که شاخص جهانی سازی استاندارد رنمینبی (RGI)، معیار اختصاصی بانک بریتانیا برای استفاده بین المللی یوان، در سال ۲۰۲۲، ۲۶.۶ درصد افزایش یافت و از رشد ۱۸.۵ درصدی ثبت شده در سال ۲۰۲۱ پیشی گرفته است.
بریتانیا با ارز قدرتمندی همچون پوند و روابط به ظاهر مستحکم با اقتصاد ایالات متحده و استفاده‌ی دیرینه از دلار و پوند در صادرات و واردات خود، به سراغ افزایش حجم بکارگیری یوان در تسویه پرداخت‌های بین المللی خود رفته است، نشان از درک اهمیت جایگاه جدید یوان چین در آینده‌ی اقتصاد جهان دارد.
باید بپذیریم حتی کشور‌های هم پیمان آمریکا در قاره‌ی سبز هم بر این باورند که دلار دیگر مثل قبل جایگاه مرجعیت مطلق خود را در عرصه مبادلات بین الملل ندارد و آن‌ها هم بوی شکست هژمونی دلار را حس کرده اند.
بنابراین هوشمندانه است که چه بریتانیا چه سایر اقتصاد‌های پیشرفته‌ی اروپا به فکر ایجاد بستر‌های مبادلاتی جدید با ارز‌های نوظهوری باشند که در حال خودنمایی در مقابل دلار ایالات متحده هستند.
در بین ارز‌های قابل رقابت، وضعیت یوان چین از همه بهتر است و همین امر موجب شده که در ۱۴ ماه گذشته، بریتانیا با زیرکی خاصی به سوی تسویه پرداخت‌های بین المللی خود با یوان چین رفته است.
یوان چین، از آمریکای لاتین تا خاورمیانه را به تسخیر خود درآورده است.
محبوبیت یوان برای بکارگیری در نظام پرداخت و تسویه معاملات تجاری بین المللی نشان دهنده اهمیت روزافزون این ارز در سیستم مالی جهانی است.
وب‌سایت خبری چینی کایکسین گلوبال اعلام کرد در سال ۲۰۲۲، ۴۲.۱ تریلیون یوان (۶.۱ تریلیون دلار) از پرداخت‌ها و دریافت‌های فرامرزی کشور‌های مختلف، با اتکا به ارز یوان چین تسویه شده که با استناد به گزارش ماه فوریه بانک خلق چین، ۱۵ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته و این در واقع، پنجمین افزایش سالانه متوالی برای یوان چین از سال ۲۰۱۷ بوده است.
بدین ترتیب بر اساس این گزارش، سهم یوان در ارزش کل تجارت کالا و سرمایه گذاری مستقیم خارجی به ترتیب به ۱۸ و ۷۰ درصد رسیده است که هر دو در سال‌های اخیر در بالاترین حد خود قرار دارند.
دولت برزیل در پایان ماه گذشته میلادی اعلام کرد، چین و برزیل قراردادی برای تجارت با ارز‌های ملی خود امضا کرده و رسما دلار آمریکا را به عنوان یک واسطه کنار گذاشته اند.
این قرارداد به چین، رقیب اصلی سلطه اقتصادی ایالات متحده، و برزیل، بزرگترین اقتصاد آمریکای لاتین، این امکان را می‌دهد تا معاملات گسترده تجاری و مالی خود را مستقیماً انجام داده و به جای دلار، یوان را با رئال مبادله کنند.
چین، دومین اقتصاد بزرگ جهان، معاملات مشابهی با روسیه، پاکستان و چندین کشور دیگر دارد.
در ماه فوریه ۲۰۲۳، بانک مرکزی عراق اعلام کرد که قصد دارد به منظور بهبود دسترسی این کشور به ارز‌های متنوع خارجی، اجازه دهد تجارت با چین برای اولین بار مستقیماً با واحد پول یوآن تسویه شود.
بلوک اقتصادی شش عضو شورای همکاری خلیج فارس نیز به دنبال تعمیق روابط تجاری و سرمایه گذاری خود با چین هستند و دو طرف به امضای توافقنامه تجارت آزاد مبتنی بر ارز‌های ملی رضایت داده اند.
ظهور “پترو یوان” در مسیر تحقق عملی قرار گرفته است.
در حالی که قرارداد آزادِ تجاریِ یوان محورِ سرزمین‌های نفت خیز حاشیه خلیج فارس و چین در حوزه نفت و گاز برای نزدیک به دو دهه روی میز بوده است، این توافق پس از آن که وزیر امور خارجه جدید چین در ماه فوریه خواستار نهایی شدن آن در گفتگوی تلفنی با شاهزاده فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان شد، در مرحله جدیدی از تحقق عملیاتی قرار گرفت.
همچنین اقتصاددانان و صاحبنظران چینی معتقدند که سفر اخیر شی جین پینگ، رئیس جمهور چین به عربستان سعودی احتمالاً در‌ها را برای استفاده متنوع‌تر از یوان چین در تجارت و سرمایه گذاریِ حوزه نفت و گاز و ظهور “پترو یوان” در میان مدت و بلند مدت باز خواهد کرد. در این سفر، آقای شی به استفاده کامل از بورس نفت و گاز شانگ‌های به عنوان بستری برای تسویه یوان در تجارت نفت و گاز اشاره کرده است.
رئیس جمهور چین در نشست خبری خود پس از بازگشت از عربستان اعلام کرد که با توافقات صورت گرفته فی ما بین چین و کشور‌های شورای همکاری خلیج فارس، در مدت سه تا پنج سال آتی، بیش از ۴۰ درصد از تسویه پرداخت‌های بین المللی حاصل از صادرات مخازن و سکو‌های های نفتی و گازی اعضای این شورا، به یوان انجام خواهد شد؛ بنابراین باید بپذیریم که ظهور “پترو یوان” دیگر یک آرزوی دست نیافتی نیست، زیرا چین به عنوان بزرگترین واردکننده نفت در جهان، مناسبات اقتصادی دلار محور را در این منطقه استراتژیک جهان دستخوش تغییرات اساسی کرده و می‌کند و خاورمیانه از سرمایه گذاری چین برای کمک به تنوع اقتصادی این مختصات جغرافیایی استقبال می‌کند.
همان طور که می‌بینید، یوان چین در حال تسخیر نقطه به نقطه از مختصات جغرافیایی جهان و تثبیت تدریجی خود به عنوان ارز مرجع تسویه و ذخیره جهانی است.
حال باید دید که نظام مالی دلار محور، چه برنامه‌ای برای مقابله و کاهش شتاب یوان چین در عرصه بین الملل دارد.
