گره کور اقتصاد چین؛ اژدهای زرد در حال جان کندن است؟

اقتصاد نیوز: اقتصاد چین فارغ از پیش بینی ها نرخ رشد پایینی را در قیاس با سال های گذشته تجربه می کند، این گزاره از یک طرف به سیاست کووید صفر و محدودیت های حاصل از آن مرتبط است و از طرفی دیگر به مقوله هایی چون ژئوپلتیک. با این حال، آنچه در این میان عیان است، کاهش مردم این کشور به ساختار حاکم است که زمینه را برای تقاضا کاهش داده است.

همزمان با اعلام آمار رشد چین در نیمه اول سال 2023 و افزایش نرخ بیکاری جوانان، سوال ها در باب چشم انداز اقتصاد این کشور بیشتر شده است. ماه ژوئن، نرخ بیکاری جوانان بین 16 تا 24 سال به میزان 21.3 درصد رسید. در همین مدت، نرخ بیکاری برای ساکنان شهری 5.2 درصد بود. ماه مارس، پکن رشد تقریباً 5 درصدی را برای سال 2023 تعیین کرد. در سه ماهه اول، چین 4.5 درصد رشد را تجربه داشت و انتظار می رفت این حرکت در سه ماهه دوم ادامه داشته باشد و 7.3 درصد رشد کند. اما این انتظار محقق نشد.

چرایی کاهش تقاضا

الگوی مصرف 1.4 میلیارد نفر در چین دستخوش تغییراتی قابل توجه شده است. پس برداشتن محدودیت های کووید صفر،اقتصاد چین به شکلی ناگهانی، رشد قابل توجهی را تجربه کرد، در این بازه زمانی تجارت بالاخص با افراد و نهادهایی خارح از مرزها افزایش یافت. اما حالا علاوه بر ترس سرمایه گذاران خارجی از سرمایه گذاری در چین، مردمان این کشور نیز اعتمادی به ساختار حاکم ندارند، از همین رو با کاهش تقاضا در داخل، سپرده های چینی ها افزایش یافته است.

آنگونه که مدرن دیپلماسی نوشته، حساب های سپرده مردم چین در حال رشد است. سال 2020، پس‌اندازهای داخلی چین در مجموع به 93.44 تریلیون یوان، در سال 2021، 103.3 تریلیون یوان و در سال 2022 به 120.3 تریلیون یوان (حدود 17.116 تریلیون دلار) رسید. این ارقام نشان می دهد که مردم در چین ترجیح می دهند به جای مصرف، پس انداز کنند، بنابراین نوعی انقباض ایجاد می شود و با کاهش مصرف کالای لوکس یا کاهش تقاضا تغییر مهمی ایجاد خواهد شد، زیرا کاهش تقاضا برای کالاهای لوکس در بازار داخلی منجر به افزایش بیکاری می شود.

پیامدهای کووید صفر

کاهش تقاضا در چین به تمام بخش های سرگرمی، فرهنگ و ورزش ضربه زده است. بر اساس داده های اداره آمار استان گوانگدونگ از ژانویه تا اکتبر 2022، سرمایه گذاری دارایی ثابت گوانگدونگ در فرهنگ، ورزش و سرگرمی 7.7 درصد، تجارت عمده و خرده فروشی 8.2 درصد، مسکن و پذیرایی 18 درصد کاهش یافته است. کشاورزی، جنگلداری، دامپروری و شیلات نیز 20 درصد کاهش را تجربه کرد. با این حال، با توجه به وجود موانع و محدودیت های حاصل از کووید صفر، نرخ رشد اقتصاد چین در سال 2021 در قیاس با سال 2023 کاملاطبیعی است، اما سرمایه گذاری در این حوزه ها تغییر نکرده است،حوزه هایی که بخش خصوصی و کارآفرین‌ها بر آنها آن متمرکز شده اند، بنابراین واضح است که شرکت‌های کوچک و متوسط چین تصمیم گرفته‌اند از سال 2022 به بعد، مدیریت مالی ریسک‌پذیری را اتخاذ کنند و دیگر در خارج از کشور سرمایه‌گذاری نکنند و از طریق پس‌انداز به دنبال ثبات باشند.

تصویر اقتصادی متزلزل

در حال حاضر شاخص قیمت مصرف کننده(سی پی آی) چین نزدیک به صفر است و در ماه می و ژوئن 0.2 درصد، در آوریل 0.1 درصد و در مارس 0.7 درصد بود. در نیمه اول سال 2023، اقتصاد ایالات متحده 2 درصد رشد کرد و شاخص قیمت مصرف کننده در ماه می 0.1 درصد و در ژوئن 0.2 درصد افزایش یافت. در آلمان، این شاخص در ژوئن به 0.3 درصد رسید، در حالی که انتظار می رود در پایان سال 0.2 درصد رشد کند.

 وقتی داده‌های شاخص قیمت مصرف کننده و رشد چین توامان تحلیل می‌شوند، شاهد آن هستیم که ارقام در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته مانند ایالات متحده، بریتانیا، ژاپن و آلمان مطلوب‌تر است. اگرچه تقاضا برای کالاهای لوکس در چین کاهش یافته، اما سایر داده ها هنوز مثبت هستند. در بازار خودرو، داده ها همان جایی است که باید باشد. به عنوان مثال، در نیمه اول سال 2023، خرید خودرو با 9.8 درصد افزایش سالانه به 13.24 میلیون دستگاه رسید. قیمت خودروهای برقی چین ارزان نیست، اما خرید خودرو تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد. با این حال وضعیت بازار املاک و مستغلات نامساعد است. مردم تمایلی به خرید خانه ندارند. در نتیجه ظرفیت مازاد در بازار املاک و مستغلات، یک سوم کل خانه های جدید در چین در سال 2022 فروخته نشده باقی ماندند.

اعتماد از دست رفته

چین بخشی از جهان است و به طور غیرمستقیم تحت تأثیر کاهش تقاضای جهانی قرار خواهد گرفت. برای مثال، پیش‌بینی می‌شود که فروش جهانی گوشی‌های هوشمند برای سال 2023 به 1.16 میلیارد برسد که 2.8 درصد نسبت به 1.2 میلیارد در سال 2022 کاهش می یابد. علاوه بر این، مشکلات اقتصادی در سطح جهانی منجر به رشد کمتر از حد انتظار شده است. اعتماد خانوار چین به واسطه محدودیت های مرتبط با کووید صفر، ریسک اقتصادی جهانی و ژئوپلیتیک متزلزل شده است. به طور خلاصه، مردم چین رکود مالی را تجربه نمی کنند، اما پس انداز کرده و از تجملات دوری می کنند. علاوه بر این، افزایش نرخ بیکاری و سرمایه گذاری ضعیف نیز باعث کاهش تقاضا از سوی خانوارهای چینی شده است.

اگر کاهش تقاضا برای مدت طولانی ادامه یابد، ممکن است باعث آسیب جدی به اقتصاد چین شود. تقاضای ضعیف در چین احتمالا اقتصاد را به مرز کاهش تورم می کشاند. عملکرد ضعیف در بخش‌های کلیدی مانند خرده‌فروشی، املاک و مستغلات و تولیدات صنعتی فشار بر دولت را برای اجرای گزاره های محرک اقتصادی افزایش داده است. همزمان محدودیت های حاصل از کوووید صفر، فشارهای نظارتی و خطرات ژئوپلیتیکی وضعیت را تشدید کرده است. در چنین شرایطی اتخاذ سیاست اقتصادی بلندپروازانه تر با تمرکز بر تحریک تقاضای مصرف کننده، از جمله سیاست های مالی گسترده یا کاهش مالیات برای خانوارها، ضروری خواهد بود. مصرف جهانی شروع به کاهش کرده است. اما چین، به عنوان یک تولیدکننده بزرگ، بیش از همه بازیگران این شانس را دارد تا با آسیب کمتری از این وضعیت عبور کند.