ریسک زدایی یا جدایی اقتصادی آمریکا و چین؟

یکسال پیش، جانت یلن، وزیر خزانه‌داری در یک سخنرانی استدلال کرد که واشنگتن قصد نداشته است از چین جدا شود؛ چراکه «جدایی کامل» اقتصادها برای هردو کشور فاجعه‌بار خواهد بود.

به نوشته فایننشیال تایمز، یک‌هفته بعد، مشاور امنیت ملی آمریکا، جیک سالیوان عبارتی را از رئیس کمیسون اروپا، اورزولا فون‌ در لاین تکرار کرد و گفت، ایالات متحده سیاست «ریسک‌زدایی» را دنبال می‌کند و نه «جدایی» را.

این لفظ در واقع برای رد انتقاد چینی‌ها طراحی شده بود مبنی بر اینکه اقدامات آمریکا، مانند کنترل‌های صادراتی مرتبط با تکنولوژی با هدف محدودکردن رشد چین انجام می‌شود.

مقامات دولت امریکا می‌خواستند چین بفهمد که ایالات متحده آمریکا به اقدامات خود برای حفاظت از امنیت ملی و اقتصادی‌اش ادامه می‌دهد، حتی درحالی که کشورها سعی داشتند روابطی را که پس از پرواز بالن مشکوک چین بر فراز آمریکا ضربه خورده بود، حفظ کنند.

این ارتباط آزمایشی دوباره این هفته در کانون توجه قرار گرفت؛ پس از اینکه جو بایدن تعرفه واردات خودروهای برقی و دیگر کالاهای انرژی پاک از چین را به‌شدت بالا برد.

پکن، رئیس جمهور آمریکا را متهم کرد که به تعهد خود برای «دنبال نکردن جدایی از چین» پایبند نبود. در حالی‌که منتقدان بایدن را متهم کردند که برای کارکنان یقه آبی در ایالت‌هایی چون پنسیلوانیا و میشیگان خوش رقصی کرده است؛ ایالت‌هایی که در انتخابات ریاست جمهوری ماه نوامبر آمریکا میدان‌های رقابتی حساسی هستند.

سایرین نیز این سوال را مطرح کردند که آیا رئیس جمهور دموکرات آمریکا تلاش می‌کند از تعرفه‌ها به عنوان سلاحی برای سخت‌تر به‌ نظر آمدن در مقابل چین استفاده می‌کند تا با رقیب جمهوری‌خواه خود دونالد ترامپ رقابت کند. ترامپ در سال 2018، جنگ تجاری با چین را شروع کرد و اخیرا نیز متعهد شده است که بر واردات همه کالاها به ایالات متحده 60 درصد عوارض تعیین کند.

درحالی که کارشناسان واشنگتن درباره فواید استفاده از تعرفه‌ها برای حمایت از صنعت آمریکا بحث می‌کنند، برخی این اقدامات را «جدایی» از چین یا نشانه‌ای از شروع یک جنگ تجاری جدید می‌دانند.

یک کارشناس تجارت معتقد است که تعرفه‌های اعلام شده بر خودروهای برقی و دیگر محصولات مرتبط با انرژی‌های پاک مانند باتری‌ها در واقع شدت بخشیدن به «دستور کار کاهش ریسک آمریکا» بود.

«ریسک زدایی» عبارتی است که از کاهش تهدیدهای امنیتی از سوی چین گرفته تا تنوع بخشیدن به وابستگی آمریکا به زنجیره تامین چین، همه چیز را شامل می‌شود.

کلیت ویلمز، مقام تجاری سابق کاخ سفید در دولت ترامپ نیز عبارت متفاوتی داشت که نشان‌دهنده تمرکز اقدامات جدید بر بخش‌های خاص بود. به گفته او، فاصله میان «جدایی» و «ریسک زدایی» بسیار زیاد است، «این جدایی استراتژیک است».

تمرکز بایدن روی اقدامات امنیتی

تا روز دوشنبه، بایدن برای جلوگیری از دستیابی چین به تکنولوژی‌های پیشرفته آمریکا عمدتا روی اقدامات امنیتی تمرکز داشت. سالیوان این استراتژی را که بر بخش‌های کلیدی چون هوش مصنوعی تمرکز دارد، رویکرد «حیاط کوچک، حصار بلند» توصیف کرد.

سوالی که برای برخی به وجود آمد، این بود که آیا بایدن برای خوشنودی رأی‌دهندگان یقه آبی که او و ترامپ در تلاش برای جلب نظر آنها هستند رویه خود را تغییر داده است؟

پس از بازنگری قانونی در تعرفه‌هایی که دونالد ترامپ در طول جنگ تجاری‌اش بر حدود 300 میلیارد دلار کالاهای چینی وارد کرده بود، بایدن که در زمان معرفی آنها از این تعرفه‌ها انتقاد کرده بود آنها را حفظ کرد و تعرفه‌های دیگری هم روی محصولات انرژی پاک وارد کرد.

به گفته یک کارشناس تجارت در مرکز مطالعات استراتژیک و بین الملل، باید به کالاهایی که در رژیم تعرفه‌ای جدید بایدن قرار دارند توجه کرد. برای نمونه، باتوجه به اینکه بخش خوردوی چین و آمریکا از ابتدا درهم تنیده نشده بودند، جلوگیری از واردات خودروهای چینی نمی‌تواند نمونه‌ای از «جداسازی» باشد.

دو برابر کردن تعرفه نیمه هادی چین تا 50 درصد نیز به همین صورت تاثیرگذاری کمی دارد؛ چراکه آمریکا تراشه کمی وارد می‌کند. با این‌ حال، هدف‌گیری هر کالاهای نهایی، از جمله تراشه‌ها نشان‌دهنده حرکت جدیدی به سمت «جداسازی» است.

یک کارشناس تجارت در «شورای روابط خارجی» معتقد است که بهترین تفسیر برای این تعرفه‌ها این است که واشنگتن در تلاش است تا از جای پا پیدا کردن چین در قسمت‌هایی از بخش انرژی‌های پاک ایالات متحده جلوگیری کند. این تعرفه‌ها برای ممانعت در «پیوستگی» در بخش‌هایی است که به لحاظ تاریخی یکپارچه نشده‌اند، مانند بخش خودرو که چین منبع تامین مهمی برای آمریکا نبود؛ از آنجایی که سایر بخش‌های تجارت را پوشش نمی‌دهد، به‌نظر نمی‌رسد به جدایی بیشتر ختم شود.