در پی خروج نیروهای آمریکایی از خاک افغانستان، عده‌ای اعتقاد دارند که چین می‌تواند از فرصت پیش آمده در جهت منافع خود استفاده کند.
به گزارش تجارت ایران و چین، هرچند امکان به خطر افتادن امنیت چین، بعد از خروج آمریکایی‌ها از خاک افغانستان بالا می‌گیرد، اماعده‌ای معتقد هستند چین می‌تواند مکانیزمهای امنیتی اوراسیایی خود را در افغانستان ساماندهی داده و دست قدرتهای غربی را از مرزهای خود کوتاه کند.
در گزارشی که توسط ایرنا و به نقل از اوراسیا ریویو منتشر شده، آمده است: در این تحلیل نوشته “امیل اودالیانی” استاد دانشگاه اروپایی در تفلیس گرجستان آمده است: چین از تبعات مرتبط با خروج نیروهای آمریکا از افغانستان به شکل افزایش افراط گرایی و تهدید موقعیت چین در سین کیانگ و آسیای میانه بیم دارد. با این حال خروج آمریکا ممکن است مزایای پیش بینی نشده‌ای برای چین به همراه داشته باشد. برنامه بازسازی به رهبری چین به معنی تشدید همکاری با ایران، پاکستان و روسیه است.
بیشتر بخوانید:
خروج آمریکا از افغانستان بدون تردید یک خلاء ژئوپلتیک ایجاد می‌کند که تاثیرات آن فراتر از آن کشور است. سقوط دولت افغانستان در مدت چند ماه به علت سطح پایین آمادگی نیروهای افغان یک سناریوی بسیار محتمل است. در حقیقت این فرایند هم اکنون آغاز شده و طالبان کنترل بسیاری از مناطق را به دست گرفته است. بعلاوه ، حملات و هرج و مرج در مرزهای افغانستان با تاجیکستان و ازبکستان افزایش یافته و این حاکی از تغییر ماهیت مناقشه است.
افغانستان میزبان چندین بازیگر خارجی با منافع متضاد است و چین در میان آنها نقش ویژه‌ای دارد. منافع چین در افغانستان که با آن ۸۰ کیلومتر مرز مشترک هم دارد، در دهه گذشته پیچیده شده است. افغانستان برای چین هم به عنوان یک کریدور جغرافیایی به درون آسیای میانه و هم زمینه مساعدی برای تهدیدات امنیتی است که می‌تواند ثبات منطقه سین کیانگ را تهدید کند.
تاکنون روشن است که چین از حضور طولانی مدت آمریکا در منطقه سود برده است. حضور آمریکا مانعی دربرابر افراط گرایی اسلامی بود و به چین اجازه می داد که موضع خود را در سین کیانگ تقویت نماید. همچنین حضور نیروهای آمریکا و ناتو به چین اجازه داد که پروژه “کمربند و راه” را به استان بلوچستان در جنوب غربی پاکستان و آسیای میانه امتداد بدهد اما امنیت در این مناطق ممکن است دیگر تضمین شده نباشد.
تهدید جهادی علیه چین تا کنون بیشتر لفاظی بوده اما با خروج آمریکا از افغانستان این دینامیک احتمالا تغییر خواهد کرد. از این رو جای تعجب نیست که چین با وجود مخالفت خود اشغال افغانستان از سوی آمریکا در ۲۰ سال پیش اکنون ناخشنودی خود را از خروج سریع آمریکا ابراز می دارد و این مساله انتقاد رهبران چین را در پی داشته است.
چین همچنین احساس می‌کند که خروج آمریکا ممکن است تاثیرات گسترده‌تری بر رقابت نوظهور جهانی چین با آمریکا داشته باشد. آمریکا اکنون زمان و منابع بیشتری برای رقابت با چین در منطقه ایندو – پاسیفیک خواهد داشت چین همچنین هراس دارد که ممکن است در افغانستان گرفتار بشود و این به معنی تحقق یک هدف مهم آمریکا و پرت کردن حواس چین از دریای جنوب و شرق چین است.
با این حال خروج آمریکا همچنین مزایایی هم برای چین دارد از جمله فرصت خواهد داشت تا حضور اقتصادی خود را از طریق طرح کمربند و راه توسعه داده و ارتباط زمینی به کریدور اقتصادی چین – پاکستان را تقویت نماید. بعلاوه چین احتمالا درصدد بهره برداری از منابع نفت و گاز افغانستان خواهد بود.
یک مزیت دیگر خروج آمریکا ، استفاده احتمالی چین از افغانستان برای پیشبرد تدابیر امنیت و ایجاد صلح برای حل و فصل مناقشه است و کشورهای خارجی بخصوص لیبرال غربی از مشارکت در طرح‌های امنیتی در مجاورت مرزهای چین حذف خواهند شد.
نسخه صلح‌سازی چین احتمالا در بر گیرنده کشورهای همفکر اوراسیا مانند ایران ، پاکستان ، روسیه و نیز کشورهای آسیای میانه خواهد بود. محتمل ترین مسیر امنیتی چین در افغانستان اشتراک مساعی با سایر کشورهای منطقه ای برای مهار و در صورت نیاز نابود کردن هسته های تروریستی و افراط گرایی است. این چهار قدرت اوراسیایی می‌توانند برای مهار و تاثیرگذاری بر رفتار طالبان برای اامین منافع اقتصادی و امنیتی چین، روسیه، ایران و پاکستان همکاری نمایند. این چهار کشور همچنین احتمالا نیروی نظامی وارد افغانستان نخواهند کرد.
این چهار کشور در سازمان همکاری شانگهای نیز با یکدیگر تعامل و همکاری دارند (ایران به عنوان ناظر حضور دارد) و چین ممکن است نقش امنیتی بیشتری برای سازمان همکاری شانگهای در افغانستان تعریف کند.
بطور خلاصه می‌توان گفت که هر چند روشن است که چین بعد از خروج آمریکا از افغانستان با چالش جدی و بالقوه امنیتی رو به رو خواهد شد اما در عین حال با مزایای بلندمدتی هم رو به رو خواهد بود بخصوص از این جنبه که می‌تواند مکانیزم جایگزینی برای راه حل طولانی مدت در افغانستان ایجاد نماید ؛ کاری که برای آمریکا حاصل نشد.
